Historia odzysku biogazu na oczyszczalni ścieków
Od 2012 roku na terenie Oczyszczalni Ścieków Gdańsk Wschód funkcjonuje Elektrociepłownia Biogazowa, której funkcjonowanie przyczynia się do zmniejszenia zużycia energii ze źródeł nieodnawialnych i obniżenia emisji gazów cieplarnianych.
Biogaz zaliczany jest do tzw. paliw odnawialnych, ponieważ jego zasób odnawia się w stosunkowo krótkim czasie i choć ma niższą kaloryczność od gazu ziemnego, to skutecznie zastępuje surowce energetyczne, których nam bezpowrotnie ubywa, jak węgiel, ropa naftowa czy właśnie gaz ziemny. Pomysł, aby wykorzystywać energetyczne właściwości biogazu, powstał jeszcze w latach przedwojennych, także w Gdańsku.
Jako pierwszy metodę odzyskiwania biogazu z osadów ściekowych opracował niemiecki inżynier Karl Imhoff i opatentował ją w Stanach Zjednoczonych w 1929 roku. Inżynier Imhoff był współprojektantem zbudowanej w Gdańsku na początku lat trzydziestych XX wieku oczyszczalni ścieków pn. „Kläranlage Saspe”. Obiekt znajdował się przy dzisiejszej ulicy Hallera, naprzeciw zajezdni autobusowej i była to pierwsza w Europie oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna. Po wojnie przyjęła nazwę Oczyszczalni Zaspa.
Wśród zachowanych planów Oczyszczalni Zaspa znajduje się rysunek przedstawiający kocioł opalany gazem, na podstawie czego można przypuszczać, że biogaz był odzyskiwany i najprawdopodobniej wykorzystywano go do podgrzewania fermentujących osadów, a być może także pomieszczeń. Ponadto, na jednym z zachowanych rysunków, pokazany jest schemat prądnicy napędzanej silnikiem gazowym. Trudno jednoznacznie ocenić, czy biogaz służył też do produkcji prądu elektrycznego, choć są podstawy by tak domniemywać.
Eksperymenty związane z wykorzystywaniem biogazu zostały przerwane przez II wojnę światową oraz dynamiczny rozwój dużych elektrowni opalanych węglem bądź ropą. Wiemy, że po wojnie w Oczyszczalni Zaspa uzyskiwano z biogazu energię cieplną do ogrzewania komór, w których przebiegała fermentacja osadu ściekowego oraz na zaspokojenie innych potrzeb zakładu, jak ogrzewanie pomieszczeń biurowych i socjalnych oraz zapewnienie ciepłej wody użytkowej. Witold Samagalski (pracownik SNG), który przez pewien czas kierował pracą oczyszczalni, zauważa, że latem, kiedy nie było potrzeby ogrzewania pomieszczeń, nadwyżki gazu gromadzono w specjalnie zbudowanym zbiorniku.
Unia Europejska kładzie znaczenie na wykorzystywanie technologii i instalacji opartych na odnawialnych źródłach energii, m.in biogazu. Ich stosowanie korzystnie wpływa na środowisko naturalne, gdyż ogranicza zużycie zasobów paliw kopalnych i eliminuje źródło emisji gazów cieplarnianych. Przyszłością branży sanitarnej są rozwiązania wykorzystujące biogaz, umożliwiające produkcję i sprzedaż energii, co podnosi opłacalność przetwarzania i oczyszczania ścieków. Co więcej, biogaz znajduje również szersze zastosowanie np. są nim napędzane autobusy „Solaris” należące do przedsiębiorstw komunikacji miejskiej.
Budowa i uruchomienie gdańskiej instalacji do odzyskiwania biogazu jest jednym z tych działań, które mają doprowadzić do realizacji przyjętych przez Polskę zobowiązań w ramach tzw. Pakietu Energetycznego. Niezależnie od tych zobowiązań widzimy jednak coraz wyraźniej, że istnieje potrzeba racjonalnego, oszczędnego gospodarowania energią i coraz bardziej „czystej” jej produkcji. Budowa instalacji w Oczyszczalni Wschód prowadzi nas w tym, dobrym kierunku.
